واگرایی یک مفهوم در ارتباط با نمودار قیمت و اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال است که در صورت استفاده صحیح می‌تواند ریسک به ریوارد بالایی در معاملات بازار فارکس به همراه داشته باشد. این روش کاربردی و قدرتمند به معامله‌گران کمک می‌کند تا سقف و کف قیمتی را به دست آورند.

فهرست مطالب

واگرایی چیست؟

به‌طورکلی، معنای واگرایی، جداشدن از هم است. در بازارهای مالی از جمله فارکس، واگرایی سناریویی است که نمودارهای قیمت با حرکت اندیکاتور موافق نیستند. یعنی اگر قیمت در یک‌جهت حرکت کند، اندیکاتور در جهت دیگر حرکت می‌کند.

شکل‌گیری واگرایی

واگرایی را می‌توان با مقایسه نحوه حرکت قیمت در نمودارها با یک اندیکاتور نوسانگر پیدا کرد. به طور معمول، واگرایی در بازارهای رونددار شکل می‌گیرد؛ یعنی واگرایی در بازارهایی اتفاق می‌افتد که در حال تشکیل سقف‌ها و کف‌های بالاتر یا پایین‌تر هستند. نمودار طلا را در نظر بگیرید که در آن قیمت سقف‌ها و کف‌های پایین‌تر ایجاد می‌کند. یک اندیکاتور نوسانگر مثل RSI نیز قیمت را دنبال می‌کند و درنتیجه باید یک مسیر نزولی را دنبال کند. اما، اگر نمودار قیمت کف‌های پایین‌تری داشته باشد و اندیکاتور کف‌های برابر یا بالاتر را نشان دهد، نتیجه می‌گیریم که واگرایی در بازار وجود دارد.

حتما بخوانید: ویژگی بهترین بروکر برای ترید یا معامله طلا

اهمیت واگرایی

واگرایی برای نشان‌دادن تضعیف روند قیمت استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در یک روند صعودی، بازار از مقاومت اخیر (سقف) عبور می‌کند، یک سقف جدید ایجاد می‌کند، به سطح مقاومت شکسته شده که در حال حاضر به حمایت تبدیل شده است (سطح S&R ) بازمی‌گردد و همان چرخه را ادامه می‌دهد. اما زمانی که بازار با واگرایی به سقف بالاتری می‌رسد، احتمال زیادی وجود دارد که بازار نتواند سطح S&R را حفظ کند. روند بازار می‌تواند معکوس شود یا ممکن است کمی به زیر سطح S&R سقوط کند و سپس به روند صعودی ادامه دهد.

اندیکاتورهای مورداستفاده برای شناسایی واگرایی

واگرایی‌ها را می‌توان با استفاده از اندیکاتورهای نوسانگر (اوسیلاتور) شناسایی کرد. یک اوسیلاتور بین دو سطح حرکت می‌کند که نواحی خرید بیش از حد و فروش بیش از حد هستند. به طور معمول، سطح بالای 70 یا 80 به‌عنوان خرید بیش از حد در نظر گرفته می‌شود و سطح زیر 20 یا 30 نشان‌دهنده فروش بیش از حد است.

متداول‌ترین اندیکاتورهای مورداستفاده برای شناسایی واگرایی عبارت‌اند از:

• شاخص قدرت نسبی (RSI)
• اندیکاتور استوک استیک (Stochastic)
• اندیکاتور مکدی (MACD)
• اندیکاتور سی‌سی آی (CCI)

انواع واگرایی

بر اساس جهت‌گیری بازار، دو نوع واگرایی وجود دارد:

• واگرایی معمولی (Regular Divergence)
• واگرایی مخفی (Hidden Divergence)

در ادامه انواع واگرایی را توضیح می‌دهیم.

واگرایی معمولی (Regular Divergence)

این واگرایی پرکاربردترین نوع واگرایی است و تشخیص آن بسیار آسان است. این نوع واگرایی در انتهای یک روند یافت می‌شود و برای دادن سیگنال معکوس شدن روند استفاده می‌شود. واگرایی معمولی نیز به دو نوع تقسیم می‌شود:

• واگرایی معمولی صعودی
• واگرایی معمولی نزولی

در ادامه موارد بالا را با ذکر مثال تشریح می‌کنیم.

واگرایی معمولی صعودی: این نوع واگرایی برای دادن سیگنال صعودی در بازار استفاده می‌شود. زمانی که بازار در یک روند نزولی قرار می‌گیرد و سقف‌ها و کف‌های پایین‌تر می‌سازد، اوسیلاتور همان مسیر را دنبال می‌کند. تا اینکه در یک ناحیه قیمت کف پایین‌تر ایجاد می‌کند، اما اوسیلاتور کف بالاتری می‌سازد. اوسیلاتور برعکس قیمت عمل می‌کند و واگرایی معمولی صعودی اتفاق می‌افتد.

در نمودار بالا جفت‌ارز EUR/AUD را می‌بینیم که در یک روند نزولی قرار دارد. درحالی‌که قیمت‌ کف پایین‌تر می‌سازد اندیکاتور نیز به همین منوال حرکت می‌کند. اما بالاخره زمانی که قیمت کف پایین‌تر می‌سازد اندیکاتور MACD کف بالاتری ایجاد می‌کند که نشان‌دهنده واگرایی در بازار است. هنگامی که اندیکاتور کف بالاتر ساخت، می‌توانیم ببینیم که قیمت از آن زمان به بعد کف پایین‌تری ایجاد نکرد و در نهایت، بازار معکوس شده و شروع به حرکت صعودی کرد.

واگرایی معمولی نزولی: واگرایی معمولی نزولی برای پیش‌بینی روند نزولی در بازار استفاده می‌شود. در یک روند صعودی، بازار سقف‌ها و کف‌های بالاتر می‌سازد. اندیکاتورهای نوسانگر نیز همین مسیر را دنبال می‌کنند. اما، اگر قیمت یک سقف بالاتر را ایجاد کند و اوسیلاتور قادر به ساخت سقف بالاتر نباشد، به آن واگرایی معمولی نزولی می‌گویند. این اتفاق احتمال معکوس شدن روند را نشان می‌دهد.

در نمودار فوق جفت‌ارز AUD/CAD را می‌بینیم که در حال ساخت سقف‌های بالاتر است و اندیکاتور MACD نیز به همین منوال پیش می‌رود که نشان می‌دهد روند صعودی همچنان پابرجا است. اما دفعه بعدی که قیمت سقف بالاتر ایجاد می‌کند، این اندیکاتور قادر به ساخت سقف بالاتر نیست که نشان می‌دهد در روند صعودی ضعف وجود دارد و می‌تواند یک برگشت روند احتمالی ایجاد شود.

واگرایی مخفی (Hidden Divergence)

تشخیص واگرایی‌های مخفی نسبتاً دشوارتر است. برعکس واگرایی معمولی، واگرایی مخفی برای سیگنال ادامه روند استفاده می‌شود. این نوع واگرایی معمولاً در وسط یک روند یا ابتدای یک روند جدید یافت می‌شود. واگرایی‌های مخفی را نیز می‌توان به دو نوع تقسیم کرد:

• واگرایی مخفی صعودی
• واگرایی مخفی نزولی

برای درک انواع واگرایی مخفی با ادامه مطلب همراه باشید.

واگرایی مخفی صعودی: در یک روند صعودی، بازار سقف‌ها و کف‌های بالاتری ایجاد می‌کند. زمانی که قیمت طبق روال روند صعودی کف‌ها و سقف‌های بالاتر را می‌سازد؛ اما اوسیلاتور کف بالاتری ایجاد نمی‌کند، نشان‌دهنده یک واگرایی مخفی صعودی است. این رخداد نشان می‌دهد که قیمت می‌تواند به حرکت صعودی خود ادامه دهد.

در نمودار فوق جفت‌ارز AUD/USD را می‌بینیم که در یک روند صعودی حرکت می‌کند. اما می‌بینیم در یک موقعیت خاص قیمت طبق روال روند صعودی خود می‌تواند کف بالاتری ایجاد کند؛ اما اندیکاتور RSI کف پایین‌تری می‌سازد. این اتفاق واگرایی مخفی صعودی است و نشان می‌دهد که بازار می‌تواند احتمالاً به حرکت صعودی خود ادامه دهد.

واگرایی مخفی نزولی: در یک روند نزولی، بازار سقف‌ها و کف‌های پایین‌تری ایجاد می‌کند. زمانی که قیمت طبق روال روند نزولی کف‌ها و سقف‌های پایین‌تر را می‌سازد؛ اما اوسیلاتور سقف پایین‌تری ایجاد نمی‌کند، نشان‌دهنده یک واگرایی مخفی نزولی است. این رخداد نشان می‌دهد که قیمت می‌تواند به حرکت نزولی خود ادامه دهد.

در نمودار فوق جفت‌ارز AUD/USD را می‌بینیم که در یک روند نزولی حرکت می‌کند. اما می‌بینیم در یک موقعیت خاص قیمت طبق روال روند نزولی خود می‌تواند سقف پایین‌تر ایجاد کند؛ اما اوسیلاتور سقف بالاتری می‌سازد. این اتفاق واگرایی مخفی منفی است و نشان می‌دهد که بازار می‌تواند احتمالاً به حرکت نزولی خود ادامه دهد.

قوانین معامله با واگرایی

• فقط روی چهار الگوی قیمت تمرکز کنید

برای اینکه واگرایی وجود داشته باشد، الگوی قیمت باید یکی از موارد زیر باشد:

• سقف بالاتر
• کف پایین‌تر
• سقف دوقلو
• کف دوقلو

اگر واگرایی را در اندیکاتور مشاهده کنید؛ اما هیچ یک از الگوهای فوق را در نمودار قیمت نمی‌بینید، واگرایی مؤثر نخواهد کرد. چندین بار، قیمت تثبیت می‌شود و واگرایی را در اندیکاتور نشان می‌دهد. اما هیچ سقف یا کف مناسبی برای تأیید واقعی بودن واگرایی وجود نخواهد داشت؛ بنابراین، چنین اختلافی باید نادیده گرفته شود.

حتما بخوانید: الگوهای طلایی برای گرفتن تأییدیه در فارکس کدام‌اند؟

• خطوط را فقط برای سقف‌ها و کف‌های معنادار وصل کنید

در پیداکردن واگرایی فقط به یکی از چهار الگوی مربوط می‌پردازیم (سقف‌های بالاتر، کف‌های پایین‌تر، سقف‌های برابر و کف‌های برابر). وقتی نوبت به ترسیم خطوط می‌رسد، باید مطمئن شوید که سقف‌ها و کف‌ها به‌اندازه‌ای بزرگ هستند که در نظر گرفته شوند. سقف‌ها و کف‌های کوچکی که در نمودار قیمت ظاهر می‌شود باید نادیده گرفته شود.

• سقف و کف مربوطه را علامت بزنید

همیشه با ترسیم سقف‌ها و کف‌ها از نمودار قیمت شروع کنید. سپس سقف‌ها و کف‌های مربوط به نمودار قیمت را روی اندیکاتور مشخص می‌کنید. می‌توانید دو خط عمودی بکشید تا سقف‌ها و کف‌های مربوطه کاملاً مشخص شوند.

• طول و قدرت حرکات قیمت را مقایسه کنید

این یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید در نظر گرفت. در یک بازار رونددار، قیمت به سقف‌های بالاتر یا کف‌های پایین‌تر می‌رسد. اما، وقتی واگرایی در یک حرکت قیمت وجود دارد، باید مطمئن شوید که حرکت کنونی ضعیف‌تر و طول کمتری نسبت به حرکت قبلی دارد.

• سعی نکنید چاقویی که در حال سقوط است (حرکات شارپی) را بگیرید

مواقعی وجود دارد که بازار قبل از تغییر جهت خود وارد مرحله رنج نمی‌شود. هیچ ورودی برای چنین معاملاتی وجود ندارد. اما معامله گرانی هستند که بازار را بیش از حد تعقیب می‌کنند و در نهایت با قیمت‌های بسیار نامناسب وارد معامله می‌شوند؛ بنابراین، صبور و منتظر فرصت مناسب باشید، زیرا خرید با قیمت‌های نامناسب می‌تواند نسبت ریسک به ریوارد را به‌شدت کاهش دهد.

سخن آخر

واگرایی یک مفهوم معاملاتی است که در برخی موارد فوق‌العاده خوب عمل می‌کند، اما گاهی اوقات نمی‌تواند نشانه درستی را ارائه دهد؛ بنابراین، تریدرها باید از قوانینی که در این مقاله مطرح شد، پیروی کنند. امیدواریم این مطلب در مورد ترید با واگرایی آموزنده و مفید بوده باشد.